به گزارش ایرنا، امروزه شیوع كم خونی ناشی از فقر آهن بخصوص در میان زنان و دختران یكی از مشكلاتی است كه بسیاری از افراد جامعه با آن دست به گریبانند.

این عارضه كه با علایمی چون رنگ پریدگی، خستگی زودرس، سردرد، خواب رفتن و سوزن سوزن شدن دست و پاها همراه است در بسیاری از مواقع فرد را از انجام صحیح فعالیت اجتماعی نیز باز می دارد به طوری كه موجب كاهش سطح هوشیاری و افت تحصیلی در دانش آموزان بخصوص دختران می شود.

برای جلوگیری از این نارسایی و در راستای ارتقای سطح سلامت دانش آموزان دختر، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی با همكاری وزارت آموزش و پرورش اقدام به توزیع قرص آهن در مدارس دخترانه سطح كشور كرده است.

بر اساس برنامه تدوینی سالانه هر دانش آموز به مدت چهار ماه باید 16 عدد قرص خوراكی آهن دریافت و مصرف كند كه این می تواند كمبود آهن بدن او را در آن مدت جبران كند.

اجرای این طرح در خراسان شمالی با نواقص و كاستی هایی روبرو بوده است به گونه ای كه برنامه های مكمل با طرح آهن یاری مانند دادن اطلاعات كافی به دانش آموز در مورد نحوه مصرف قرص و زمان آن و راههای جذب سریع آهن بدرستی در مدارس دخترانه اجرا نمی شود.

طبق گزارشهای دریافتی و به گفته والدین، بسیاری از دانش آموزان پس از دریافت قرص آهن از خوردن آن امتناع كرده و آنرا روی میز خود رها می كنند یا در كیف خود گذاشته و مصرف آنرا به فراموشی می سپارند.

شماری از والدین دانش آموزان در بجنورد معتقدند كه اجرای موفق این برنامه نیازمند ایجاد حساسیت و آگاهی دادن بیشتر به دانش آموزان در خصوص ضرورت مصرف قرصهای آهن است كه متاسفانه به این مسئله مهم كمتر توجه شده است.

'فاطمه سلیمانی' مادر یك دختر دانش آموز می گوید: بارها هنگام شستن لباس از جیب مانتوی دخترم قرص آهن پیدا كرده ام و او در جواب سوالم مبنی بر علت عدم استفاده از آن می گوید هیچكس در كلاس ما قرص آهن خود را مصرف نمی كند.

این مادر اظهار می دارد: این مسئله نشان می دهد قرص آهن به طور مرتب در مدرسه توزیع می شود ولی هیچ گونه نظارتی بر استفاده از آن وجود ندارد یا دست كم تبلیغات و دادن اطلاعات و آگاهی به دانش آموزان در این زمینه كم است.

یك فرهنگی می گوید: بارها مشاهده كرده كه توزیع قرص آهن با توزیع شیر روزانه در مدرسه همزمان بوده و حال آنكه این مسئله از نظر علم تغذیه درست نیست.

'نسرین خلیلی' می افزاید: حتی كسی كه اطلاعات اندكی از مسایل پزشكی داشته باشد می داند كه مصرف مواد لبنی از جذب كامل آهن جلوگیری می كند و این یعنی اینكه مجریان این طرح از اهداف اجرای آن آگاهی كاملی ندارند.

شماری از دانش آموزان نیز معتقدند كه بر توزیع قرص آهن و نحوه مصرف آن در مدارس هیچ نظارت و كنترلی وجود ندارد.

به گفته آنان حتی گاهی اوقات 'دانش آموزانی' كه متصدی توزیع قرص آهن در مدرسه هستند آنرا در زنگ تفریح، كه بسیاری از بچه ها در كلاس حضور ندارند، اقدام به توزیع آن می كنند.

'ساجده ایزدی' دانش آموز متوسطه در یكی از مدارس بجنورد می گوید: اطلاع رسانی در مورد اهمیت و نحوه مصرف صحیح قرص آهن در مدرسه ما اصلا صورت نگرفته است.

وی كه در یكی از مدارس خاص تحصیل می كند، می افزاید: تنها اول سال تحصیلی مراقب بهداشتی ما توصیه های مختصری در خصوص استفاده از این قرص كرد ولی هر روز مشاهده می كنیم كه شمار زیادی از دانش آموزان بلافاصله پس از دریافت قرص آهن، آنرا یكراست به سطل آشغال می اندازند.

'بهناز بیتا' یك دانش آموز دیگر نیز علت عدم استفاده از قرص آهن توسط خود و عمده همكلاسی هایش را عوارض ناخوشایند پس از مصرف آن عنوان می كند.

او ادعا می كند: پس از خوردن این قرص دچار حالت تهوع و دل پیچه می شود و همین موجب تنفر وی از خوردن قرص آهن شده است.

یك پزشك عمومی می گوید: مصرف قرص آهن در مراحل اولیه ممكن است موجب تهوع، اسهال و یبوست و برخی عوارض دیگر شود اما بتدریج این عوارض كاهش یافته و در نهایت برطرف می شود.

دكتر 'منیره كرمانی' تاكید می كند: برای كاهش عوارض مزبور بهتر است توزیع قرص در مدرسه بعد از زنگ تفریح اول باشد كه دانش آموز یك وعده غذایی را صرف كرده باشد تا دچار تهوع نشود و به طور كل افرادی كه دچار این عوارض می شوند بهتر است قرص را آخر شب بخورند.

كارشناسان بهداشتی بر مصرف ویتامین 'سی' پس از خوردن قرص آهن تاكید كرده و معتقدند: میزان آهن هر قرص آهن معادل چهار كیلوگرم گوشت قرمز است كه اگر به طور صحیح مصرف شده و با شیر و دیگر مواد لبنی و چای و كافئین همراه نباشد به درمان كم خونی كمك فراوانی می كند.

یك كارشناس بهداشت در آموزش و پرورش معتقد است: برای نتیجه گیری 100 درصدی از طرح آهن یاری در ابتدا و در جریان اجرای این طرح هر ساله باید به دانش آموزان چگونگی مصرف قرص آهن و نیاز یك نوجوان به مواد مغذی آموزش داده شود.

وی كه خواست نامش فاش نشود، بر این باور است: در حقیقت با این طرح باید به دانش آموز آموخته شود كه نه تنها در مدرسه بلكه در منزل نیز این روند را ادامه دهد.

او نقش والدین را در اجرای موفق این طرح بسیار مهم عنوان كرده و می افزاید: مادران باید مصرف قرص را به دختران خود یادآوری كنند و از آنها سوال كنند كه قرص دریافتی خود را مصرف كرده اند یا خیر.

این كارشناس بهداشتی گفت: نه تنها در ابتدای سال، بلكه در طول اجرای طرح آهن یاری دادن آگاهی در مورد نحوه صحیح مصرف قرص آهن و ضرورت استفاده از آن باید به طور مرتب ادامه یابد.

او پیشنهاد می كند برای نظم در توزیع قرص بهتر است برای هر كلاس یك روز خاص در نظر گرفته شود و به دانش آموزان تاكید شود كه در آن روز یك عدد پرتقال یا نارنگی همراه خود آورده و پس از قرص بخورند تا جذب آهن به صورت كامل و سریع صورت گیرد.

به گفته وی حتی مصرف قرص را می توان در قالب یك برنامه مفرح در مدرسه به اجرا درآورد و در روز توزیع قرص آهن اقدام به عرضه خوراكی هایی چون پرتقال، نارنگی یا عدسی در مدرسه كرد.

وی تهیه پیامهای بهداشتی مرتبط با موضوع فقر آهن و نصب آن در تابلو اعلانات كلاس یا راهروهای مدرسه و نیز دعوت از كارشناسان تغذیه برای افزایش سطح آگاهی دانش آموزان را بسیار موثر خواند.

معاون پرورشی و تربیت بدنی اداره كل آموزش و پرورش خراسان شمالی عقیده دارد: طرح آهن یاری به منظور ارتقای سلامت دانش آموزان در مدارس دخترانه مقاطع راهنمایی و متوسطه این استان به صورت مرتب و بدون وقفه اجرا می شود.

'محمدرضا رحیمی' می گوید: توزیع قرص آهن 'فروس سولفات و فرفولیك' همراه با آموزشهای مرتبط، با هماهنگی دانشگاه علوم پزشكی و خدمات بهداشتی و درمانی استان به اجرا درمی آید.

وی اضافه می كند: توزیع قرص آهن در بعضی مدارس همراه با میوه های حاوی ویتامین سی بوده است تا به جذب بهتر آن كمك كند.

طرح توزیع قرص آهن بر اساس برنامه آهن یاری كشوری باید در همه مدارس دخترانه متوسطه و 10 درصد مدارس راهنمایی اجرا شود كه بر اساس اطلاعات دریافتی این طرح در همه مدارس دخترانه راهنمایی و متوسطه خراسان شمالی اجرا می شود.

استان خراسان شمالی 168 هزار دانش آموز دارد كه در مقاطع سه گانه تحصیل می كنند. ك/4

626/330